„SPÓŁKA CYWILNA. ZAWIŁOŚCI PRAWNE”.CZĘŚĆ PIĄTA

Jak wyglądają regulacje dotyczące majątku spółki cywilnej? Jaki jest zakres odpowiedzialności solidarnej wspólników? W tym artykule poruszymy kolejne ważne dla przedsiębiorców zagadnienia. Zapraszam.

Wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku art. 863 § 1k.c.

W czasie trwania spółki wspólnik nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników art. 863 § 2 k.c.

W czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika nie może żądać zaspokojenia z jego udziału we wspólnym majątku wspólników ani z udziału w poszczególnych składnikach tego majątku art. 863 § 3 k.c.

Spółka nie musi być od początku jej istnienia wyposażona w majątek objęty wspólnością:

• gdy wkłady wspólników polegają na świadczeniu wyłącznie usług – tak doktryna
• gdy wkłady wspólników polegają wyłącznie na wniesieniu rzeczy do jej używania – tak doktryna

Do umowy konsorcjum, która nie przewiduje wniesienia wkładów ani wspólności zysku nie ma zastosowania konstrukcja majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej – tak wyrok SA w Białymstoku z dn. 17.10.2012 r., I ACa 460/12

Każdy ze wspólników ma równe prawa do całego majątku objętego współwłasnością – do ułamkowego oznaczenia udziału dochodzi dopiero w sytuacji rozwiązania spółki lub wystąpienia wspólnika ze spółki.

Majątek spółki jest nienaruszalny do czasu rozwiązania spółki bądź wystąpienia ze spółki wspólnika.

Zakaz rozporządzania składnikami majątku wspólnego. Wyjątki:

• dokonywanie podziału zysku
• prowadzenie egzekucji z majątku wspólnego przez wierzyciela osobistego wszystkich wspólników co do egzekwowanej wierzytelności

• prawa o charakterze bezwzględnym
• prawa o charakterze względnym
• pożytki
• surogaty
• wg doktryny roszczenia o świadczenie usług (tak A. W. Wiśniewski, K. Pietrzykowski)

Wierzytelność po rozwiązaniu spółki może być dochodzona przez byłego wspólnika w części odpowiadającej jego udziałowi w tym majątku – tak w wyroku SN z dnia 10.02.2004 r., IV CK 12/03

Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie art. 864 k.c.

Zakresem odpowiedzialności objęte są wszystkie zobowiązania niezależnie od źródła ich powstania tj.:

1. z tytułu niewykonania zobowiązań wobec kontrahentów 471 i n. k.c.

2. z tytułu czynów niedozwolonych art. 415 i n. k.c.

3. z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia art. 405 k.c.:

4. z tytułu zobowiązań o charakterze publicznoprawnym np.:

• podatki – wyrok NSA z dnia 4.11.2005 r., I FSK 190/05,
• ubezpieczenie społeczne – jeżeli jeden ze wspólników uchyla się od obowiązku płatności składek na ubezpieczenie społeczne, drugi nie może uchylić się od solidarnej odpowiedzialności argumentem, iż taki obowiązek jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego – wyrok SA w Katowicach z dnia 29 kwietnia 1999 r., III AUa 56/99
• ubezpieczenie społeczne pracowników – zobowiązania wspólników spółki cywilnej z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne pracowników są zobowiązaniami związanymi z działalnością spółki – wyrok SN z dnia 13.09.2018 r., II UK 259/17

Dotyczy odpowiedzialności z majątków osobistych wspólników.

Dotyczy jedynie tych wspólników, którzy w chwili jej powstania byli wspólnikami.

• odpowiedzialność byłego wspólnika za zobowiązania z okresu jego uczestnictwa w spółce cywilnej nie ustaje przez wystąpienie ze spółki, i to bez względu na to czy nastąpiło ono na podstawie osobnej umowy między wspólnikami, czy na podstawie wypowiedzenia swego udziału przez wspólnika – wyrok SA Katowicach z dnia 17 listopada 1994 r., I ACr 502/94

Rozwiązanie spółki nie uchyla solidarnej odpowiedzialności wspólników za długi spółki powstałe w czasie istnienia spółki– wyrok SA Katowice z dnia 17 listopada 1995 r., I ACr 583/95

Umowa zawarta między wspólnikiem spółki w zakresie przejęcia lub zwolnienia z odpowiedzialności majątkowej za zobowiązania spółki wywiera skutki prawne jedynie między byłymi wspólnikami (np. w zakresie regresu). Nie powoduje natomiast żadnych skutków prawnych w stosunku do osób trzecich – wyrok SA Katowice z dnia 20 czerwca 1995 r. – I ACr 285/95

Dopuszczalne jest wstąpienie do spółki cywilnej nowego wspólnika i przejęcie przez niego dotychczasowych zobowiązań oraz uprawnień za zgodą pozostałych wspólników, w tym i jednocześnie ustępujących z tej spółki – uchwała SN z dnia 21.11.1995 r., III CZP 160/95

Pobranie przez jednego ze wspólników pożyczki od kontrahenta zewnętrznego to działanie w sferze wewnętrznych stosunków spółki – wyrok SA Poznań z dnia 16 grudnia 1992 r., I ACr 521/92

W sprawie z powództwa wierzyciela spółki cywilnej przeciwko jej wspólnikom o zapłatę wierzytelności, za którą pozwani odpowiadają solidarnie, każdy z pozwanych może bronić się zarzutami, które są wspólne wszystkim dłużnikom, jak i takimi, które przysługują poszczególnym wspólnikom osobiście – wyrok SA Katowice z dnia 25 kwietnia 2002 r., I ACa 1370/01

Konieczny jest tytuł egzekucyjny wydany przeciwko wszystkim wspólnikom.

Klauzulę wykonalności nadaje się wobec dłużnika wymienionego w tytule egzekucyjnym.

Wierzyciel nie może uzyskać tytułu wykonawczego w stosunku do wspólnika spółki niewymienionego w tytule egzekucyjnym.

Pamiętaj! Solidarna odpowiedzialność wspólników dotyczy jedynie odpowiedzialności z ich majątków osobistych. Wierzyciel spółki może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani do czasu całkowitego zaspokojenia wierzyciela