ODKRYWAMY TAJNIKI PRAWA KARNEGO. PRYWATNY AKT OSKARŻENIA.

Jak sporządzić prywatny akt oskarżenia? Jakie przesłanki muszą być spełnione do rozpoznania sprawy w tym trybie? Jakie są inne sposoby wszczęcia postępowania prywatnoskargowego? Gotowy/a na zgłębianie kolejnych tajników prawa karnego? 

1. Przestępstwo musi być ścigane z oskarżenia prywatnego. Do takich przestępstw należą:

• naruszenie czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia trwające nie dłużej niż 7 dni (umyślne albo nieumyślne) – art. 157 §2 i 3 KK,
• zniesławienie – art. 212 § 1 lub 2 KK,
• znieważenie – art. 216 KK,
• naruszenie nietykalności – art. 217 KK,

2. Należy sporządzić i wnieść do sądu prywatny akt oskarżenia – art. 487 KPK

3. Do prywatnego aktu oskarżenia należy załączyć dowód wpłacenia zryczałtowanej równowartości wydatków – art. 621 § 1 KPK lub dowód zwolnienia od takiej opłaty.

Pamiętaj! W przypadku śmierci pokrzywdzonego z oskarżeniem prywatnym mogą wystąpić osoby dla niego najbliższe lub osoby pozostające na jego utrzymaniu – art. 52 KPK.

Zgodnie z art. 120 § 1 KPK „Jeżeli pismo nie odpowiada wymaganiom formalnym, przewidzianym w art. 119 lub w przepisach szczególnych, a brak jest tego rodzaju, że pismo nie może otrzymać biegu, albo brak polega na niezłożeniu należytych opłat lub upoważnienia do podjęcia czynności procesowej, wzywa się osobę, która wniosła pismo, do usunięcia braku w terminie 7 dni.”

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 28.5.2003 r. w sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego, Dz.U. Nr 104, poz. 980 opłata wynosi 300,00 zł.

Zgodnie z art. 623 KPK: „Sąd lub referendarz sądowy zwalnia osobę w całości lub w części od wyłożenia kosztów podlegających uiszczeniu przy wnoszeniu pisma procesowego, jeżeli wykazała ona, że ze względu na jej sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów wyłożenie ich byłoby zbyt uciążliwe”

Wskazówka! W razie pojednania się stron przed wszczęciem przewodu sądowego, warunkowego umorzenia postępowania, umorzenia postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy lub znikomej społecznej szkodliwości czynu albo z powodu stwierdzenia w zarzucanym czynie znamion przestępstwa ściganego z urzędu, zmiany trybu ścigania z powodu przyłączenia się prokuratora do postępowania wszczętego przez oskarżyciela prywatnego i zakończenia tego postępowania w trybie publicznoskargowym – prezes sądu lub referendarz sądowy zarządza zwrot uiszczonych przez oskarżyciela prywatnego zryczałtowanych wydatków w całości, a w połowie – w razie pojednania się stron po rozpoczęciu przewodu sądowego – art. 622 KPK

Rozprawę główną poprzedza posiedzenie pojednawcze, które prowadzi sędzia lub referendarz sądowy – art. 489 § 1 KPK.

W toku posiedzenia pojednawczego dopuszczalne jest pojednanie się obejmujące również inne sprawy z oskarżenia prywatnego, toczące się pomiędzy tymi samymi stronami -art. 493 KPK.

CEL POSIEDZENIA:

• wysłuchanie stanowisk stron,
• przedstawienie stronom korzyści wynikających z pojednania,
• przedstawienie stronom propozycji ugodowych,
• w razie pojednania stron umorzenie postępowania (umorzenie następuje w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie do II instancji)
• w przypadku braku pojednania skierowywanie sprawy na rozprawę,
•  w przypadku stwierdzenia przez Sąd, że sprawa nie ma charakteru prywatnoskargowego – umorzenie postępowania ze względów formalnych.

Pamiętaj! Zgodnie z art. 491 § 1 kpk „Niestawiennictwo oskarżyciela prywatnego i jego pełnomocnika na posiedzenie pojednawcze bez usprawiedliwienia uważa się za odstąpienie od oskarżenia; w takim wypadku prowadzący posiedzenie postępowanie umarza.”

Skutki mediacji:

• zawarcie ugody – sąd wyznacza posiedzenie (spisanie warunków ugody i umorzenie postępowania)
• brak porozumienia między stronami – sąd wyznacza termin rozprawy

Pamiętaj! Brak pojednania na posiedzeniu pojednawczym lub w postępowaniu mediacyjnym nie wyklucza późniejszego pojednania w toku rozprawy czy w postępowaniu odwoławczym – art. 499 KPK.

Równocześnie z pojednaniem strony mogą zawrzeć ugodę, której przedmiotem mogą być również roszczenia pozostające w związku z oskarżeniem -art. 494 § 1 KPK.

Ugoda może zawierać:

• akt pojednania,
• roszczenia związane z oskarżeniem (majątkowe, jak i niemajątkowe),
• roszczenia wynikające z innych spraw z oskarżenia prywatnego toczących się między stronami, które ujęte zostały w pojednaniu,

Ugoda musi być zgodna z zasadami współżycia społecznego i być możliwa do wykonania. Ugoda zawierająca zobowiązania możliwe do egzekucji komorniczej po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności stanowi tytuł egzekucyjny.

Pamiętaj! Pełnomocnik oskarżyciela prywatnego może zawrzeć pojednanie lub ugodę pod nieobecność oskarżyciela prywatnego, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w pełnomocnictwie. Jeżeli pełnomocnik zawarł ugodę pomimo wyłączenia, jej ważność zależy od potwierdzenia przez pełnomocnika. Niedopuszczalne jest zawarcie ugody przez obrońcę oskarżonego.

Policja na żądanie pokrzywdzonego przyjmuje ustną lub pisemną skargę – ART. 488 KPK

Działania Policji:

• podejmuje czynności zmierzające do ustalenia danych personalnych sprawcy oraz miejsca jego zamieszkania,
• w razie potrzeby zabezpiecza dowody,
• jest zobligowana do przesłania skargi do właściwego sądu, jeśli złożona ustnie policja przesyła protokół z czynności przyjęcia skargi.

Pamiętaj! Skarga nie jest zawiadomieniem o możliwości popełnienia przestępstwa choć w treści zawiera takie zawiadomienie.

Pamiętaj! Wniesienie prywatnego aktu oskarżenia do Sądu lub skargi do Policji wydłuża termin przedawnienia karalności przestępstw prywatnoskargowych o 5 lat.

• Oskarżony może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej wnieść przeciwko oskarżycielowi prywatnemu będącemu pokrzywdzonym wzajemny akt oskarżenia o ścigany z oskarżenia prywatnego czyn, pozostający w związku z czynem mu zarzucanym. Sąd rozpoznaje wówczas łącznie obie sprawy – art. 497 § 1 KPK.
• Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 28.5.2003 r. w sprawie wysokości zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego, Dz.U. Nr 104, poz. 980 opłata wynosi 300,00 zł.
• Sąd wydaje jeden wyrok, zawierający osobne rozstrzygnięcia co do obu oskarżonych.